В.Я. Масолава: “Зямлю адчуваю нагамі і душой”
Застаць Валянціну Якаўлеўну — галоўнага агранома філіяла “Харчавік-Агра” ААТ “Чырвоны харчавік”, у святочным строі на працы — справа нялёгкая. Звыклае паходнае адзенне амаль заўсёды дапаўняюць завязаная “пад паненку” хустачка і гумовыя боты. Гэта стыль яе работы і жыцця — першае і другое даўно сталі непадзельнымі, фізічная і ўнутраная патрэба кожную хвіліну знаходзіцца на зямлі: у полі, на сенажаці, на раллі… Дый хіба можа быць па-іншаму, калі, перш чым даць механізатарам тую ці іншую работу, яна сама абавязкова пабывае на полі, паходзіць па ім, паслухае яго дыханне. “Калі не пастаіш на глебе, не патрымаеш у руцэ тую ж раслінку ці колас, хіба зразумееш іх стан? Прыблізна, можа і так, а вось дакладна — ніколі”, — упэўнена мая субяседніца.
Пра тое, што звяжа сваё жыццё з работай на зямлі, Валянціна Масолава была ўпэўнена яшчэ тады, калі басанож бегала на калгасную ферму дапамагаць маці “даярыць”. Там жа пастухом працаваў і бацька. Як і іншыя вяскоўцы, сям’я трымала немалую гаспадарку, таму сельскагаспадарчыя клопаты, гэтак жа, як і спрадвечная трывога за ўраджай, дзяўчынцы былі знаёмыя з дзяцінства.
Бавячы час на калгасных прасторах, назіраючы за тым, як з-пад набраклай зямлі прабіваюцца першыя раслінкі, як зіхаціць, пераліваючыся на сонцы, зялёная ралля, а з часам там жа замілавана шапоча спелае калоссе, дзяўчынка-падлетак марыла з гадамі далучыцца да навукі вырошчвання хлябоў, абавязкова стаць карыснай суайчыннікам і краіне. Таму, калі надыйшоў час выбіраць прафесію, выдатніца Валя — у школьным атэстаце значылася адзіная чацвёрка, і тая па маляванні — выразна зразумела, што доўгага растання з сельскім укладам жыцця, з блізкім яе светаадчуванню нетаропка-размераным, напоўненым сэнсам вясковым побытам — з усім тым, што выклікае ў яе душы трапяткую пяшчоту і замілаванне, не вытрымае. Таму ўпэўнена падала дакументы ў прэстыжную на той час Горацкую сельгасакадэмію.
Вучоба прылежнай і дапытлівай студэнтцы давалася лёгка. З прагай і цікаўнасцю ўбірала яна веды, асабліва па абранай спецыяльнасці.
Пасля заканчэння ўстановы на працягу некалькіх год прымяняла духоўны здабытак, а яшчэ болей — набіралася практычнага вопыту па агранаміі ад старэйшых калег у калгасе імя Арлоўскага на Кіраўшчыне. Аднак з-за сямейных абставінаў першае працоўнае месца вымушана была пакінуць. Вярнулася на малую радзіму. Праўда, ізноў ненадоўга. Пасля была работа ў адной з гаспадарак Жлобінскага раёна, дзе Валянціна Якаўлеўна сустрэла сваю другую палавінку. З мужам у згодзе і пашане яны пражылі 30 год (у 2009 годзе гаспадара не стала), выхавалі двое дзяцей. Старэйшая дачка з сям’ёй з некаторага часу таксама жыве ў Цялушы: прыехаўшы аднойчы да маці са Жлобіншчыны, упэўнена заявіла, што хоча застацца ў гэтым населеным пункце. Малодшая дачка ўжо таксама стварыла ўласную сям’ю. І хоць жыве ў Бабруйску, у бацькоўскім доме частая госця. “Свой жыццёвы план я, можна сказаць, выканала, — з усмешкай разважае субяседніца. — Дзяцей нарадзіла, дала ім вышэйшую адукацыю, маю чацвёра ўнукаў. Сям’я ў нас дружная, надзейная, падтрымліваем адзін аднаго не толькі словам, але і справай”. Не без дапамогі дзяцей Валянціне Якаўлеўне, з яе напружаным працоўным графікам — асабліва ў гарачыя поры сяўбы і ўборкі — удаецца трымаць вялікую хатнюю гаспадарку, у якой не толькі дробная жывёла, але і рагуля. Ёсць і агарод — хіба можна абысціся без яго ў вёсцы ды яшчэ аграному?
У мясцовай гаспадарцы Валянціна Масолава ўжо 22 гады, хоць стала яе работнікам, як прызнаецца, амаль выпадкова. Ехалі яны з мужам паўз гэтых мясцін — дужа спадабаліся краявіды — і прыкмецілі, што камбайны ў полі працуюць з адным толькі механізатарам. Вырашылі пацікавіцца справамі, а калі што, дык і прапанаваць свае паслугі (муж суразмоўцы быў трактарыстам). Так і засталіся ў гаспадарцы. Валянціна Якаўлеўна на пачатку была ў пасадзе агранома, а літаральна праз два гады — ужо і галоўнага.
Гераіня аповеду не з тых спецыялістаў, хто працуе па разнарадцы. Нагадваць — падсеяць, падкарміць, апрацаваць… не пра яе. Калі што, дык і сама нагадае начальству.
— На рабоце галоўнае — узаемапаразуменне, — дзеліцца аграном Масолава, — каб ты людзей разумеў, і яны цябе таксама.
На пытанне, ці наладжана такая прафесійна сувязь у “Харчавіку-Агра”, смеючыся, заўважае: “У рабоце з начальствам трэба разумець — хто старшы па званні, таго і праўда”. І ўжо зусім сур’ёзна дадае: “Каб не было паразумення, дык і вынікаў такіх не было б. З Мікалаевічам (Міхаіл Мікалаевіч Стрыжэўскі — дырэктар філіяла, — заўв. аўт.), як мне здаецца, разумеем адзін аднаго з паўслова. Нашыя меркаванні цалкам сыходзяцца, таму і адстойваць сваю думку не даводзіцца. Тут мне пашанцавала. Кіраўнік разумее, што я хачу, я разумею, што ён патрабуе. Пры гэтым да мяне як спецыяліста заўсёды прыслухоўваецца”.
У размове пра маладое пакаленне аграномаў, тых, хто да прафесійных абавязкаў толькі прыступае, Валянціна Якаўлеўна заўважае, што з павагай адносіцца да іх камп’ютарных пазнанняў — час не стаіць на месцы, падыходы да працы мяняюцца. Пры гэтым ўпарта адстойвае меркаванне, што быць добрым аграномам, не ходзячы па полі, не беручы ў рукі глебы, не атрымаецца.
Сама жанчына, як прызналася, зямлю адчувае нагамі і душой.
Алена КАРПЕНКА. Фота аўтара.